CPI là gì? Ý nghĩa, cách tính và tầm ảnh hưởng của chỉ số CPI

CPI là gì? Ý nghĩa, cách tính và tầm ảnh hưởng của chỉ số CPI

Chúng ta thường xuyên nghe tới thuật ngữ chỉ số CPI trên các chương trình tin tức, báo chí chuyên về kinh tế. Đây là
một trong những chỉ số quan trọng và được quan tâm nhất bởi những sinh viên khối tự nhiên, nhà kinh tế học và mọi
quốc gia. Vậy chỉ số CPI là gì và ý nghĩa, cách tính, tầm ảnh hưởng ra sao?

CPI là gì?

Mặc dù được sử dụng phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu chính xác bản chất CPI là gì. CPI là viết tắt của chỉ số
tiêu dùng. CPI có nguồn gốc từ tên gọi tiếng Anh Consumer Price Index. Đây là một chỉ số được tính theo %, dùng để
phản ánh mức giá thay đổi của sản phẩm hàng tiêu dùng tuỳ từng thời điểm. Hiểu một cách đơn giản thì CPI là con số
phản ánh mức tiêu dùng của nền kinh tế.

Thuật ngữ CPI được sử dụng phổ biến khi đo lường mức giá và sự thay đổi mức giá. Đây là phương pháp dùng CPI như một
công cụ đo mức lạm phát. Rất nhiều chuyên gia theo dõi và cập nhật tình hình giá cả thực phẩm hay năng lượng sao cho
CPI luôn ở mức ổn định trong tháng.

Để tính được chỉ số CPI là gì, ta cần cố định giá cả tại một thời kỳ nào đó (thời kỳ gốc/ thời kỳ cơ sở). Bởi, bản
chất của CPI là tính theo % để phản ánh sự thay đổi giá hàng tiêu dùng qua thời gian.

CPI là gì? Ý nghĩa và cách tính chỉ số giá tiêu dùng CPI đơn giản

CPI đo lường giá cả trong những lĩnh vực nào?

Thực tế, tất cả các lĩnh vực ở trong lưu thông kinh tế đều cần nghiên cứu chỉ số CPI. CPI dùng để đo lường giá cả mọi
lĩnh vực sinh lợi nhuận. Ta có thể kể đến một vài lĩnh vực như nhà đất, quần áo, thực phẩm, đồ uống… Ngoài ra, CPI
cũng dùng để đo lường giáo dục, truyền thông, dịch vụ y tế bệnh, giải trí, phương tiện vận chuyển, hàng hóa và nhiều
dịch vụ khác.

Ý nghĩa của chỉ số CPI là gì?

Chỉ số CPI có ý nghĩa quan trọng trong với các nhà kinh tế nói riêng và của nền kinh tế của mỗi quốc gia nói chung.
Vậy ý nghĩa của chỉ số tiêu dùng CPI là gì? Câu trả lời đầy đủ như sau:

• CPI thể hiện xu thế, mức độ biến động giá cả bán lẻ hàng hóa – dịch vụ của hộ gia đình, từ đó theo dõi được sự thay
  đổi phí sinh hoạt qua thời gian. CPI tăng nghĩa là giá sinh hoạt tăng.
• CPI được ứng dụng đo lường lạm phát. Sự biến động trong chỉ số giá tiêu dùng  dẫn tới lạm phát. Khi giá cả tăng
  tới mức mất kiểm soát thì sẽ xảy ra tình trạng siêu lạm phát.
• Nếu giá cả hàng hoá – dịch vụ giảm do tổng cầu giảm thì sẽ tạo ra hiện tượng giảm phát, tương đương với tình trạng
  suy thoái kinh tế, thất nghiệp lan tràn.
• Chỉ số CPI giúp ích cho các nhà hoạch định chính sách. Dựa vào CPI, chính phủ cung cấp thông tin cho doanh nghiệp,
  người lao động có chính sách kinh tế phù hợp đồng thời bình ổn giá, chặn nguy cơ lạm phát.
• Chính phủ dựa vào CPI để cân bằng chi phí sinh hoạt, an sinh xã hội và điều chỉnh mức lương tối thiểu đảm bảo cuộc sống cho người dân.

Phương pháp tính chỉ số CPI

Khi tìm hiểu CPI là gì và cách tính, bạn sẽ hiểu được mối liên hệ mật thiết của nó với nền kinh tế. Cách tính chỉ số tiêu dùng CPI như sau:

• Bước 1: Cố định và tổng kết giỏ hàng của người dùng thông qua thống kê số lượng hàng hóa – dịch vụ.
• Bước 2: Xác định giá cả trong giỏ hàng. Giá cả phải tính theo giá cả thị trường tại thời điểm tính CPI
• Bước 3: Tính chi phí mua giỏ hàng hóa hay dịch vụ bằng cách nhân giá của từng món hàng với số lượng hàng hóa tương
  ứng
• Bước 4: Tính chỉ số giá CPI cho các năm bằng công thức “Chi phí mua giỏ hàng kỳ t/chi phí mua giỏ hàng kỳ cơ sở *
  100”.
• Bước 5: Tính hỉ số lạm phát từng thời kỳ theo công thức “Chỉ số lạm phát = 100 * (CPI năm t – CPI năm gốc) / CPI năm
  gốc”.

Mối liên hệ giữa lạm phát và CPI là gì?

Khi tìm hiểu CPI là gì trong kinh tế vĩ mô, chúng ta sẽ nhận ra mối liên hệ mật thiết giữa chỉ số này với lạm phát:

• CPI là công cụ đo lường tỷ lệ lạm phát của mỗi quốc gia ở một thời kỳ nhất định.
• Khi CPI tăng tức là giá trị các loại hàng hóa – dịch vụ trên thị trường tăng lên, từ đó thì kéo theo tỉ lệ lạm phát
  cũng tăng theo. CPI tăng tác động mạnh mẽ tới những người có thu nhập trung bình – thấp. Mức tăng thu nhập của nhóm
  dân cư này cực thấp, lương không thay đổi trong khi giá cả tăng lên, lượng hàng mua được ít đi.
• Khi CPI thấp tức là giá trị các loại hàng hóa giảm theo, từ đó lạm phát ở mức âm (giảm phát). Lúc này, người có thu
  nhập thấp có nhiều điều kiện mua hàng hóa hơn mức bình thường.

Qua bài viết trên đây, chúng tôi đã giải đáp cụ thể CPI là gì và ý nghĩa, tầm ảnh hưởng của chỉ số. Hy vọng bạn đã có
thêm nhiều thông tin hữu ích cũng như hiểu hơn về bản chất của chỉ số tiêu dùng.